Co nowego w… medycynie

►JEDZENIE ULTRAPRZETWORZONE A RYZYKO CUKRZYCY TYPU 2

„Ultraprzetworzone” – pod tym mocno fachowym określeniem kryją się produkty, które przed sprzedażą zostały poddane procesom fizycznym (np. smażenie, suszenie, pasteryzowanie) oraz dodano do nich substancje niewykorzystywane standardowo w obróbce żywności, tj. hydrolizowane białka, modyfikowaną skrobię, barwniki, spulchniacze, itp.

Dotychczasowe badania udowodniły, że spożywanie takich właśnie produktów zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory, choroby układy krążenia, depresję, a także powoduje zaburzenia metaboliczne oraz zwiększa ryzyko zgonu. W niedawnym badaniu opublikowanym na łamach czasopisma JAMA Internal Medicine autorzy ocenili wpływ ultraprzetworzonego pożywienia na ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Analizą objęto blisko 105 tys. osób, z czego 79% stanowiły kobiety.

Uczestników poproszono o codzienne raportowanie składu swojej diety z wykorzystaniem specjalnie przygotowanej bazy ponad 3500 produktów żywnościowych. Osoby biorące udział w badaniu odnotowywały także istotne zdarzenia dotyczące ich zdrowia, co weryfikowano na podstawie danych ubezpieczyciela. Wskaźnik zachorowania na cukrzycę typu 2. w grupach o najmniejszym i największym spożyciu ultraprzetworzonego jedzenia wyniósł odpowiednio 113 i 166/100 000 osobolat. Po 6 latach obserwacji wskaźnik ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2. wyniósł 15% dla każdego 10% wzrostu spożycia ultraprzetworzonych produktów. Co istotne, wpływ składu diety był niezależny od jej wartości kalorycznej czy zmian masy ciała. ■

Źródło: JAMA, 2019

►MOBILNA DIAGNOSTYKA MOLEKULARNA WIELKOŚCI… SMARTFONA

Spółka Genomtec, biotechnologiczny start-up z Wrocławia, finalizuje prace nad systemem do mobilnej diagnostyki molekularnej. Urządzenie Genomtec ID o wielkości smartfona pozwoli kilkukrotnie szybciej, taniej i wydajniej rozpoznawać wirusy i bakterie. – Do końca trzeciego kwartału przyszłego roku system beta Genomtec ID będzie gotowy. Następnie nasza technologia wejdzie w fazę testów porównawczych – mówi Miron Tokarski, prezes Genomtec. Opracowana technologia umożliwia diagnostykę pacjenta w kilkanaście minut w dowolnym miejscu – np. w jego domu czy w karetce transportującej pacjenta do szpitala. – Wystarczy nanieść materiał biologiczny na kartę reakcyjną, umieścić ją w urządzeniu i uruchomić badanie. Urządzenie automatycznie przeprowadzi test i po dwudziestu minutach poda wynik albo prześle go na maila – tłumaczy Tokarski. Jego zdaniem opracowany system diagnostyczny pozwoli również na szybką i tanią, mobilną identyfikację mikroorganizmów także w badaniach zwierząt, rolnictwie czy przemyśle spożywczym. Co istotne, może znaleźć również zastosowanie przy kontroli skażeń środowiska. ■

Źródło: biotechnologia.pl

►PIGUŁKA ANTYKONCEPCYJNA PRZYJMOWANA RAZ NA MIESIĄC

Badacze z Harvard Medical School oraz Massachusetts Institute of Technology opracowali doustną pigułkę antykoncepcyjną przyjmowaną raz na miesiąc. Jak donosi czasopismo „Science of Translational Medicine”, nowy środek antykoncepcyjny opracowany przez naukowców finansowanych przez Fundację Billa i Melindy Gatesów został dotychczas przetestowany na świniach. Próby na ludziach mają rozpocząć się w ciągu kilku najbliższych lat.

Nowatorska pigułka swoim kształtem przypomina gwiazdę umieszczoną w łatwej do połknięcia, rozpuszczalnej kapsułce (podobnej do kapsułek z olejem rybim). W żołądku kapsułka ulega rozpuszczeniu, a uwolniona „gwiazda” rozkłada się podobnie, jak pąk kwiatu. Wszystko po to, by sześć ramion pigułki mogło stopniowo uwalniać hormony o działaniu antykoncepcyjnym. Po połknięciu aktywna pigułka może bezpiecznie pozostawać w żołądku przez tygodnie aż do całkowitego zaprzestania uwalniania hormonów. ■

Źródło: Science of Translational Medicine

►OBIECUJĄCA METODA W LECZENIU RAKA TRZUSTKI

W czasopiśmie Oncotarget opisano nową cząsteczkę nazwaną przez zespół izraelskich uczonych z Uniwersytetu w Tel Awiwie cząsteczką PJ34. Zaobserwowano, że pod jej wpływem komórki raka trzustki u myszy, którym przeszczepiono komórki ludzkiego guza, obumierają na etapie procesu mitozy.

Miesiąc po codziennym wstrzykiwaniu nowej cząsteczki przez okres czternastu dni komórki nowotworowe guza trzustki zmniejszyły się o 90%, zaś u jednej myszy nowotwór całkowicie zniknął. Cząsteczka PJ34 prawdopodobnie nie wykazuje wpływu na zdrowe komórki – w każdym razie naukowcy nie zaobserwowali żadnych działań niepożądanych u badanych zwierząt. Niemniej jednak przeniesienie prób doświadczalnych wykonywanych na modelach zwierzęcych do badań na ludziach może zająć co najmniej dwa lata. ■

Źródło: Oncotarget

►MORFOLOGIA KRWI: NOWE ZNACZENIE RUTYNOWEGO BADANIA

Liczba limfocytów określana w badaniu morfologicznym krwi może być cenną pomocą w szacowaniu prawdopodobieństwa chorób i zgonu – wynika z opisanego na łamach czasopisma JAMA Network Open badania naukowców z Cleveland Clinic oraz innych amerykańskich ośrodków badawczych.

Badacze wykazali, że limfopenia wraz z innymi markerami – tj. szerokością dystrybucji czerwonych krwinek (RDW) czy poziomem białka C-reaktywnego (CRP) – może pomóc przewidzieć ryzyko przedwczesnego zgonu. Taka wiedza z kolei może pomóc lekarzom w jeszcze bardziej skutecznym wykrywaniu i zapobieganiu chorób, włącznie z chorobami śmiertelnymi. – Wiele wysiłku i pieniędzy poświęcono na stworzenie nowych biomarkerów służących identyfikacji osób bardziej narażonych na choroby i zgon. My zastosowaliśmy bardziej pragmatyczne podejście – wykorzystaliśmy moc prognostyczną składników białych krwinek, których liczba jest oceniana przy okazji każdego rutynowego badania krwi. Wykonanie morfologii krwi jest łatwe, niedrogie – komentuje dr Jarrod Dalton, jeden z autorów badania. ■

Źródło: JAMA Network Open, 2019

Opracował Mariusz Kielar