Pani profesor urodziła się 1 stycznia 1931 roku w Pabianicach w rodzinie nauczycielskiej, jednak w okresie przedwojennym i w czasie II wojny światowej bardzo często zmieniała miejsce zamieszkania i edukacji. Po wojnie, mieszkając w Szklarskiej Porębie, Cieplicach-Zdroju i w Jeleniej Górze ukończyła Liceum Humanistyczne im. Stefana Żeromskiego w Jeleniej Górze uzyskując świadectwo dojrzałości w 1949 roku.

Wrocław

Studia wyższe pani profesor odbyła w latach 1949-1956 na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej we Wrocławiu, uzyskując w 1954 roku dyplom lekarza.

Od 1954 roku do roku 1970 pracowała w Katedrze i Zakładzie Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademii Medycznej we Wrocławiu, pod kierownictwem prof. dr. hab. Hugona Kowarzyka, będąc kolejno na stanowisku asystenta, starszego asystenta i adiunkta, prowadząc ćwiczenia, konsultacje i wykłady z zakresu patofizjologii i hematologii dla studentów II roku Wydziału Lekarskiego i Stomatologii oraz II roku Wydziału Farmacji. Prowadziła także badania naukowe z zakresu hemostazy oraz pracownię diagnostyczną skaz krwotocznych, stanów zakrzepowo-zatorowych i monitorowania leczenia przeciwzakrzepowego.

Stopień naukowy doktora uzyskała w roku 1963 na podstawie pracy ,,O aktywacji plazminy w krwi krzepnącej”, a stopień doktora habilitowanego w 1969 r. na podstawie publikacji „Aktywacja plazminy w krwi ludzkiej”. W roku 1967 uzyskała specjalizację pierwszego stopnia z diagnostyki laboratoryjnej.

W październiku 1970 r. pani profesor została służbowo przeniesiona w charakterze adiunkta habilitowanego do I Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, przemianowanej następnie na Katedrę i Klinikę Angiologii, prowadzoną przez profesora Józefa Kaniaka. W 1973 r. uzyskała specjalizację I stopnia, a w 1977 r. ‒ II stopnia z zakresu chorób wewnętrznych, natomiast w 1978 r. podspecjalizację z hematologii. W 1975 r. została powołana na stanowisko docenta w Katedrze i Klinice Angiologii we Wrocławiu. W Klinice Angiologii pani profesor prowadziła chorych, dyżurowała i konsultowała z zakresu koagulologii dla lekarzy z całego Dolnego Śląska i Opolszczyzny oraz zajmowała się organizacją i prowadzeniem dydaktyki dla studentów III i V roku Wydziału Lekarskiego AM we Wrocławiu z chorób wewnętrznych i angiologii. Ponadto prowadziła przykliniczną pracownię hemostazy diagnozującą skazy krwotoczne, monitorującą leczenie i prowadzącą badania naukowe z zakresu hemostazy, przygotowując liczne publikacje i doniesienia zjazdowe. W latach 1978-1986 była koordynatorem uczelnianego problemu naukowego PU-2 „Krzepnięcie krwi i koagulopatie”, zadanie to było prowadzone przez wiele współpracujących klinik, czego wyrazem były wspólne publikacje i doniesienia zjazdowe. W tym czasie brała udział w licznych uczelnianych komisjach. Współpracowała naukowo z Instytutem Fizjologii w Cluj w Rumunii – z prof. J. Baciu (w latach 1960-1975) i Instytutem Farmakologii w Erfurcie – z prof. H. Klöckingiem (w latach 1963-1980).

Za działalność naukową i dydaktyczną otrzymała dwukrotnie ‒ w 1959 r. i 1970 r. ‒ nagrody Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej oraz coroczne nagrody rektorskie I i II stopnia indywidualne i zbiorowe. Przez dwie kadencje była zastępcą rzecznika Dobra Służby Zdrowia w województwie wrocławskim.

Po nagłej śmierci męża Antoniego Kotschy (1985 r.), lekarza neurologa, od 1 października 1986 r. ‒ po 17 latach pracy w Klinice Angiologii i 33 latach pracy w Akademii Medycznej we Wrocławiu ‒ została służbowo przeniesiona do nowo powstającej Akademii Medycznej w Bydgoszczy.

Bydgoszcz

Od 1 października 1986 r. pani profesor została kierownikiem Zakładu Patofizjologii Akademii Medycznej w Bydgoszczy. W ciągu pierwszych kilku miesięcy przeszkoliła pięciu lekarzy i dwie laborantki, opracowała skrypt oraz program wykładów i ćwiczeń z patofizjologii, także od 1 października 1987 r. rozpoczęła wraz z zespołem zajęcia dla studentów II roku Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Bydgoszczy w nowym budynku uczelni, zajmując około 500 metrów pracowni, laboratoriów i sal seminaryjnych. Wtedy też rozpoczęła wraz ze współpracownikami działalność naukową i diagnostyczną z zakresu hemostazy.

W grudniu 1987 r. została dziekanem Wydziału Farmaceutycznego, który to wydział zorganizowała, tworząc także Oddział Analityki Medycznej. Dziekanem Wydziału Farmaceutycznego była pani profesor przez dwie kadencje – 1987-1990 i 1990-1993.

W 1988 r. uzyskała tytuł naukowy profesora, jeszcze z nadania Akademii Medycznej we Wrocławiu i została zatrudniona na stanowisku profesora zwyczajnego w AM w Bydgoszczy. Prowadziła naukową współpracę międzyuczelnianą, m.in.: z Instytutem Tworzyw Sztucznych Politechniki Wrocławskiej (prof. B. Kolarz) i Wydziałem Chemii Politechniki Gdańskiej (prof. B. Masiulanis). W tym czasie też realizowała ogólnopolskie granty naukowe, w tym w latach 1993-1995 r. grant KBN na temat; „Hemokompatybilność i własności sorpcyjne polimerowych sorbentów I generacji do hemoperfuzji”.

W latach 1986-2000 była członkiem Komisji Hemostazy i Mikrokrążenia VI Wydziału Nauk Medycznych PAN oraz członkiem Zarządu Głównego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów. Należała także do Polskiego Towarzystwa Angiologicznego, którego od 2002 r. była członkiem honorowym. Była także członkiem dwóch międzynarodowych towarzystw naukowych: International Society for Pathophysiology i International Society for Angiology.

W latach 1988-1994 była też przewodniczącą Bydgoskiego Oddziału Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej.

W Bydgoszczy pani profesor pracowała 18 lat: od roku 1986 do roku 2004. Podczas pracy w Akademii Medycznej w Bydgoszczy dodatkowo pracowała także w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy oraz Wyższej Szkole Medycznej w Elblągu, prowadząc zajęcia na studiach magisterskich i licencjackich. Już po przejściu na emeryturę, od 1 stycznia 2005 r. do 1 sierpnia 2008 r., była zatrudniona w prywatnej Wyższej Szkole Nauk o Zdrowiu w Bydgoszczy

Od 1954 r. do 2004 r. poza zasadniczą pracą w obu akademiach medycznych pracowała w niepełnym wymiarze godzin w uspołecznionych placówkach służby zdrowia w charakterze internisty oraz czynnie w charakterze wykładowcy w szkoleniu podyplomowym lekarzy i analityków medycznych z hemostazy i hematologii.

Ponownie Wrocław

Po przejściu na emeryturę i ponownej przeprowadzce do Wrocławia, od stycznia 2005 r. do 2022 r., była zatrudniona w nowo utworzonym przez prof. dr. hab. med. Wojciecha Witkiewicza Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu przy ul. Kamieńskiego 73a, gdzie uczestniczyła między innymi w latach 2010-2015 w realizacji grantu, „Wroc-Vasc ‒ Zintegrowane Centrum Medycyny Sercowo-Naczyniowej” prowadzonego przez prof. Wojciecha Witkiewicza przy Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym we Wrocławiu przy ul. Kamieńskiego (kierownik zadania 13).

Była członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, od 2005 r. sekretarzem, a od 2010 r. wiceprzewodniczącą Wydziału V WTN.
Po przejściu na emeryturę ‒ od 2010 r. została przewodniczącą Kota Lekarzy Seniorów przy Dolnośląskiej Izbie Lekarskiej.

Osiągnięcia

Prawie cała działalność naukowa profesor Marii Kotschy koncentrowała się wokół zagadnień hematologii, hemostazy, powikłań zakrzepowo-zatorowych w chorobach sercowo-naczyniowych, w cukrzycy i w chorobach nowotworowych oraz innych schorzeniach. Przebywała kilkakrotnie na stażach naukowych w Rumuni (Cluj w 1961 r.), w Norwegii (Oslo – luty-czerwiec 1963 r.) oraz w Niemczech (Frankfurt nad Menem – październik 1995 r.).

Prowadziła 6 grantów uczelnianych realizowanych we wrocławskiej i bydgoskiej AM.

Podczas pracy na Akademii Medycznej we Wrocławiu i w Bydgoszczy, brała udział jako egzaminator w wielu komisjach doktorskich, habilitacyjnych i specjalizacyjnych z zakresu hematologii i chorób wewnętrznych.

Była także członkiem Komisji Bioetycznych na obu uczelniach i w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym we Wrocławiu.

Z jej udziałem zostało wydrukowanych 626 artykułów i doniesień, w tym była autorem i współautorem 329 publikacji oraz 297 wydrukowanych streszczeń w czasopismach polskich i zagranicznych. Uczestniczyła w około 138 kongresach i zjazdach naukowych w Polsce i zagranicą. Napisała też jeden podręcznik oraz kilka rozdziałów do podręczników oraz kilkanaście ocen artykułów redakcyjnych.

Pani profesor:

‒ napisała 6 wniosków do tytułu profesora,

‒ była opiekunem 8 prac habilitacyjnych,

‒ przygotowała 12 ocen prac habilitacyjnych,

‒ była promotorem 29 doktoratów,

‒ napisała 84 recenzje prac doktorskich dla różnych uczelni z całej Polski,

‒ wypromowała 41 magistrów i 13 licencjatów.

Otrzymała odznaczenia państwowe:

‒ Krzyż Oficerski Odrodzenia Polski w 2000 r.,

‒ Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski w 1985 r.,

‒ Złoty Krzyż Zasługi w 1975 r.,

‒ Medal Komisji Edukacji Narodowej w 1991 r.,

‒ Medal XL-lecia Polski Ludowej w 1986 r.,

‒ Medal Zasłużony dla Miasta Bydgoszczy w 1988 r.

Otrzymała też Złote Medale Akademii Medycznej we Wrocławiu i w Bydgoszczy, a także Medal Dolnośląskiej Izby Lekarskiej im. prof. Jana Mikulicza-Radeckiego „Za zasługi wniesione w działalność Dolnośląskiej Izby Lekarskiej”.

Pani profesor była osobą ciepłą, wyrozumiałą i cierpliwą, pomocną. Bardzo lubiła spędzać czas w towarzystwie innych osób, chętnie podróżowała, a w wolnym czasie dużo czytała.

Profesor Maria Kotschy zmarła 20 kwietnia 2025 r., zmagając się od kilku lat ze schorzeniami utrudniającymi poruszanie się, dającymi dolegliwości bólowe, co utrudniało jej kontakty z ludźmi i uczestniczenie w życiu jakie prowadziła.

Uroczystości pogrzebowe odbyły się 26 kwietnia 2025 r. o godz. 11.10 od mszy świętej w kaplicy Cmentarza Osobowickiego we Wrocławiu.

Daniel Kotschy

Fot. z archiwum Rodziny