Co zmieni Polski Ład w działaniu firm lekarskich?

Wysłuchała i opracowała Agata Grzelińska

Jeśli przeżyjemy pierwszy kwartał, będziemy wiedzieli, co dokładnie oznacza dla nas Polski Ład – mówią znajomi lekarze. Jedno wiadomo na pewno: składka zdrowotna, jaką mają płacić za siebie i swoich pracowników, znacznie się zmieni. Jak mają wyglądać te zmiany? W jaki sposób wpłyną na finanse firm należących do lekarzy? To wyjaśnia dr Krzysztof Prymon, adiunkt w Instytucie Nauk Ekonomicznych na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, wykładowca w Wyższej Szkole Bankowej we Wrocławiu.

Pewne jest jedno: Polski Ład będzie stanowił zwiększenie obciążeń podatkowych dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Założeniami tych zmian jest wyrównanie poziomu życia obywateli. Ma to się przejawiać tym, że osoby o niskich dochodach skorzystają na wprowadzonych zmianach, a osoby o dochodach wyższych mają ponieść wydatki większe niż dotychczas. Dotyczy to niestety również lekarzy prowadzących własną działalność.

Nie istnieje uniwersalne rozwiązanie dla optymalizacji podatkowej. Wynika to z faktu, że zarówno każda forma opodatkowania dochodów, jak i forma organizacyjno-prawna mają tak wady, jak i zalety. To, jaka forma będzie optymalna, zależy od wysokości dochodów, ale również od innych czynników. Żeby więc określić, który sposób prowadzenia działalności oraz jaka forma opodatkowania są dla lekarzy i dentystów najkorzystniejsze, trzeba wziąć pod uwagę kilku czynników:

• planowana wysokość przychodów,
• wysokość ponoszonych kosztów,
• możliwość wspólnego rozliczenia ze współmałżonkiem (poziom dochodów współmałżonka),
• planowane inwestycje (różne ulgi inwestycyjne, przyspieszona amortyzacja środków trwałych itp.).

Zmiany korzystne to:

1. wzrost kwoty wolnej od podatku do 30 tysięcy złotych dla podatników PIT,
2. wyższy próg podatkowy – podniesiony z  85 528 do 120 000 zł,
3. emerytura do 2,5 tysiąca zł zwolniona z podatku,
4. podatkowy pakiet rozwiązań dla przedsiębiorców,
5. możliwość zastosowania mechanizmu –  tzw. estoński CIT,
6. obniżka stawek ryczałtu m.in. dla inżynierów, zawodów IT, lekarzy.

Z niższej stawki ryczałtu ewidencjonowanego skorzystają:

• lekarze,
• dentyści,
• stomatolodzy,
• pielęgniarki i położne – w ich przypadku stawka ryczałtu spadnie z 17% do 14%.

Lekarz może skorzystać z karty podatkowej, jeżeli spełni określone warunki. Ustawodawca uzależnił prawo do korzystania z tego rozwiązania od następujących warunków:

• przedsiębiorca nie może prowadzić innej pozarolniczej działalności gospodarczej,
• małżonek przedsiębiorcy może prowadzić działalności w tym samym zakresie,
• przedsiębiorca może korzystać z usług osób wyłącznie zatrudnionych u siebie na podstawie umowy o pracę,
• przedsiębiorca nie korzysta z usług innych przedsiębiorstw lub zakładów (z wyjątkiem usług specjalistycznych),
• przedsiębiorca nie wytwarza wyrobów opodatkowanych na podstawie odrębnych przepisów akcyzą,
• przedsiębiorca prowadzi działalność wyłącznie na terytorium państwa polskiego.

W wyniku zmiany przepisów na przełomie 2020/2021 r. lekarze zyskali prawo do rozliczania się na karcie podatkowej również w przypadku, gdy świadczyli usługi na rzecz szpitali czy przychodni. Warunki te ulegną jednak zmianie w 2022 r.

Od 1 stycznia 2022 r. z opodatkowania kartą podatkową będą mogli korzystać wyłącznie lekarze prowadzący indywidualne praktyki lekarskie, w ramach których świadczą usługi na rzecz osób fizycznych, pod warunkiem jednak, że z karty podatkowej korzystali w 2021 r. Natomiast ci, którzy współpracowali ze szpitalami i przychodniami na kontraktach i rozliczali się na podstawie karty podatkowej, z początkiem roku stracą to prawo.

Z ryczałtu nie będą mogli skorzystać również lekarze, którzy w 2021 roku korzystali z opodatkowania ryczałtem i od 2022 r. chcieliby przejść na kartę podatkową.

Co się zmieni w pracy na etacie? Czy obciążenia będą znacząco wyższe?

Klasa średnia uzyskuje ulgę, która ma zrekompensować utratę odpisu składki zdrowotnej. Do przychodu 133 692 zł zmiany wprowadzone przez Polski Ład będą neutralne. Powyżej tego przychodu strata będzie coraz większa.

Przy rocznych dochodach nieprzekraczających tego progu zmiany wprowadzone przez Polski Ład powinny być neutralne. Przy dochodach nieprzekraczających 4000 zł system jest korzystny. Osoby te dostaną większą wypłatę na rękę. Jeżeli natomiast przychód nie osiągnie dolnego pułapu, ulga również nie będzie przysługiwała.

Jak wyliczenie składki zdrowotnej różni się w zależności od formy prowadzenia działalności gospodarczej przez lekarzy?

Najbardziej dotkliwą zmianą jest niewątpliwie wprowadzony zakaz odliczania od podatku składki zdrowotnej. Oto przykłady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców według różnych form opodatkowania:

Skala podatkowa

Podatek liniowy

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Dla przychodów z ryczałtu ustalono trzy graniczne limity:

• przychody do 60 tys. zł  – podstawa to 60% przeciętnego wynagrodzenia,
• przychody pomiędzy 60 a 300 tys. zł – podstawa to 100% przeciętnego wynagrodzenia,
• przychody powyżej 300 tys. zł – podstawa to 180% przeciętnego wynagrodzenia.

Karta podatkowa

Pracownicy pytają, jak skorzystać z ulgi dla klasy średniej, jakie dokumenty należy składać. Co w tej kwestii można podpowiedzieć – jak i dlaczego warto z tego korzystać?

Ulga dla klasy średniej przysługuje tylko przedsiębiorcom, którzy rozliczają się według skali. Korzystanie z ulgi dla klasy średniej może być niebezpieczne. Należy pamiętać, że przekroczenie pułapu przychodu 133 692 zł spowoduje utratę prawa do ulgi i konieczność zwrotu znacznych środków przy rocznym rozliczeniu PIT.

Lekarz powinien zawsze szacować, jaki poziom przychodu (dochodu) uzyska, aby nie ponieść konsekwencji przekroczenia progów. W przypadku tej grupy zawodowej prawdopodobieństwo przekroczenia przychodu progowego jest duże. Nie warto zatem korzystać z tej ulgi w ciągu roku. Lepiej poczekać do końca roku, kiedy będziemy znali przychód za cały rok i wtedy ulgę odliczyć (jeśli nie przekroczymy tego progu).

Problemy związane z „ukrytą dywidendą” (w przypadku spółek) – co to za problem i w jaki sposób go uniknąć?

Ukryta dywidenda to mechanizm pozwalający na zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków na usługi niematerialne świadczone pomiędzy jednostkami powiązanymi. Podmioty powiązane zostały zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i są to:

• podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot;
• podmioty, na które wywiera znaczący wpływ ten sam inny podmiot lub małżonek lub krewny do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot;
• spółkę niemającą osobowości prawnej i jej wspólników;
• podatnika i jego zagraniczny zakład.

Termin „ukryta dywidenda” stosuje się wtedy, gdy organy skarbowe traktują te świadczenia jako transfer środków do jednostki, powiązanie i zaliczanie tych wydatków w koszty uzyskania przychodów, mimo że te świadczenia powinny być traktowane jak dywidenda po opodatkowaniu. Nowe przepisy mają utrudnić ten mechanizm.

Jakie jeszcze pułapki mogą czyhać na lekarzy w Polskim Ładzie? Na co warto zwrócić uwagę?

Rzecz dotyczy założenia spółki. Prowadzenie działalności w formie spółki nakłada dodatkowe obowiązki sprawozdawcze i inne. Pojawią się wyższe opłaty za prowadzenie rachunkowości przez biura rachunkowe, bo obliczanie składki zdrowotnej stanie się bardzo skomplikowane. Będzie ona musiała być naliczana co miesiąc od prawidłowo ustalonych dochodów. Wystąpi też ryzyko przekroczenia progów podatkowych, jak i progów dla klasy średniej.

Inną komplikacją będzie korekta deklaracji ZUS. Problem polega na tym, że nie ma górnej granicy składki zdrowotnej, a jest dolna. Jeśli zatem przedsiębiorca w danym miesiącu poniesie stratę, to minimalną składkę zdrowotną i tak musi zapłacić (270,90 zł). To oznacza nadpłatę składki zdrowotnej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych pozwala na korektę deklaracji tylko do 30 dni. W praktyce będzie to oznaczało, że gdy przedsiębiorca (lekarz) nie zdąży dokonać korekty w tym terminie, pieniądze przepadną.