Całym sercem za ratowaniem kobiecych serc

Tekst Agata Grzelińska

Kobiety zaczynają chorować na serce znacznie później niż mężczyźni. Niestety, panie po przejściu menopauzy najczęściej umierają właśnie na choroby układu krążenia. Z tego powodu kardiolodzy ze Szpitala im. Marciniaka we Wrocławiu wspólnie z lekarzami rodzinnymi z naszego regionu prowadzą kampanię społeczną mającą chronić kobiety przez takim ryzykiem. To pierwsze przedsięwzięcie tego typu w skali całego kraju. Finansuje je Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego.

Na serce chorują głównie mężczyźni – to szkodliwy stereotyp, walka z nim jest jednym z głównych założeń kampanii „Serce Kobiety”, przygotowanej wspólnie przez lekarzy Oddziału Kardiologii Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego im. T. Marciniaka we Wrocławiu, medyków z Dolnośląskiego Związku Lekarzy Rodzinnych-Pracodawców oraz Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego.

– Mam dla pań dwie wiadomości. Dobra jest taka, że kobiety zaczynają chorować na serce 10 lat później niż mężczyźni, co wynika z ochronnego wpływu na organizm estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. Zła informacja jest taka, że po upływie tego okresu ochronnego kobiety umierają głównie na serce – wyjaśnia dr hab. n. med. Joanna Jaroch, ordynator Oddziału Kardiologii Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego im. T. Marciniaka we Wrocławiu, prof. Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. – Choroby serca i naczyń krwionośnych, zawał serca i udar mózgu są zabójcą numer jeden pań po menopauzie. Celem naszej kampanii jest zwiększenie świadomości społecznej kobiet po okresie okołomenopauzalnym dotyczącej tego, że są zagrożone chorobami serce. A najważniejszą informacją jest to, że przed tym można się uchronić – podkreśla.

Fot.Pixabay

W zakrojonej na szeroką skalę kampanii chodzi głównie o to, by Dolnoślązaczki mające lat 55 i więcej zwróciły uwagę na występujące u nich czynniki ryzyka miażdżycy. Istnieje potrzeba, by sprawdziły, czy nie cierpią na nadciśnienie tętnicze, które u większości pań w tym wieku się rozwija. – Przybieramy przy okazji kilka kilogramów, mamy podwyższony poziom glukozy, podwyższony poziom cholesterolu, początki zespołu metabolicznego. Jeśli teraz się tym zajmiemy, możemy ten proces miażdżycowy w kolejnych latach zahamować i uniknąć w przyszłości zawału serca czy udaru mózgu – zapewnia pani profesor.

Jak podkreśla, najważniejszym elementem wszystkich związanych z tym działań jest ścisła współpraca z lekarzami rodzinnymi, którzy zwykle najlepiej znają swoje pacjentki. Anna Krzyszowska-Kamińska z Dolnośląskiego Związku Lekarzy Rodzinnych-Pracodawców nie ma wątpliwości, że zawsze lepiej jest zapobiegać chorobie niż leczyć człowieka.

– Przy okazji kampanii chcemy mówić pacjentom o właściwej diecie, o potrzebie ruchu, o systematycznej kontroli poziomu cholesterolu czy glukozy oraz o kontroli wagi ciała – precyzuje. Jak dodaje, często jest tak, że kobieta, która przez całe życia miała zbyt niskie ciśnienie, po 55. roku życia zaczyna cierpieć na nadciśnienie! Dlatego tak ważne jest, by wszelkie zmiany w organizmie natychmiast konsultować ze swoim lekarzem. Zwłaszcza że w przypadku kobiet wiele objawów choroby serca jest innych niż u mężczyzn.

Kampanię wspierają też pacjentki Oddziału Kardiologii Szpitala im. Marciniaka, m.in. pani Beata, która jest menadżerem w dużej firmie. To wiąże się z dużym stresem, na który w jej przypadku nałożyły się kłopoty osobiste, w tym przemoc psychiczna, jakiej przez lata doświadczała. Mówi, że zawsze borykała się z niedociśnieniem, więc kiedy sama mierzyła sobie ciśnienie, nie zauważała niczego niepokojącego.

– Tak naprawdę dopiero gdy trafiłam na SOR z kryzą ciśnieniową, zaczęłam się zastanawiać, co to oznacza. Doktor Google podpowiedział, że to poważna sprawa. To grozi udarem lub zawałem serca. Dopiero to sprawiło, że zaczęłam kontrolować moje nadciśnienie, a nie (jak sądziłam) niedociśnienie – opowiadała a konferencji prasowej dotyczącej kampanii. Jak mówi, po 55. roku życia zaczęły się w jej organizmie zmiany hormonalne, nadwaga, stres. – Jestem więc żywym dowodem na to wszystko, o czym panie lekarki powiedziały. Dlatego apeluję do innych kobiet, by konsultowały takie sprawy z lekarzem, który potrafi odpowiednio interpretować wyniki – mówi.

Akcję całym sercem wsparły władze województwa. – Zaangażowaliśmy się w ten projekt dlatego, że w profilaktyce upatrujemy szans na dłuższe i lepsze życie Dolnoślązaczek – przyznał Marcin Krzyżanowski, wicemarszałek województwa dolnośląskiego odpowiedzialny za ochronę zdrowia.

W ramach kampanii „Serce kobiety” lekarze z Oddziału Kardiologii szpitala im. Marciniaka do końca roku obsługiwali infolinię: 71 360 47 30. Po wstępnym oszacowaniu ryzyka choroby u osoby dzwoniącej, była ona kierowana do lekarza rodzinnego. Akcja, która rozpoczęła się pod koniec września, spotkała się z dużym zainteresowaniem mieszkanek Dolnego Śląska.

– Odbieramy po kilka telefonów i po kilka zapytań internetowych dziennie – mówi prof. Joanna Jaroch. – Większość pacjentek kierujemy do lekarzy rodzinnych, niektóre do poradni kardiologicznej, niekiedy kończy się na poradzie telefonicznej.

Odzew ze strony kobiet zauważyli też lekarze rodzinni. – W październiku ub. r., gdy projekt się rozpoczynał, pacjentki były nim zainteresowane, obecnie choroby infekcyjne zdominowały naszą pracę – przyznaje Anna Krzyszowska-Kamińska. I dodaje: – Chciałabym zwrócić uwagę, że po chorobach wirusowych mogą pojawić się powikłania w postaci zaburzeń rytmu serca lub zapalenia mięśnia serca. Dlatego warto się szczepić przeciw grypie i przeciw COVID-19, a w czasie infekcji należy wypoczywać (nieodpowiedzialne jest przyjmowanie leków przeciwzapalnych i chodzenie do pracy), żeby minimalizować ryzyko powikłań. Mam nadzieję, że pod wpływem projektu „Serce kobiety” wiele pań zatroszczy się o swoje serca.

Warto dodać, że dolnośląska kampania wpisuje się w światowe działania. W maju ub. r. tygodnik „The Lancet”, jedno z najbardziej znanych pism medycznych na świecie, opublikował globalny raport na temat chorób krążenia u kobiet. Autorzy raportu wzywają świat medyczny do działań, których celem jest zwiększenie świadomości i edukacja pacjentek, ale przede wszystkim pracowników ochrony zdrowia. Chodzi o wczesne wykrywanie chorób serca u pań, nadanie priorytetu badaniom nad chorobami układu krążenia u kobiet i profilaktykę. Argumentem za pilnym wdrażaniem akcji takich jak ta rozpoczęta na Dolnym Śląsku są liczby. Jak wynika ze wspomnianego raportu, w 2019 roku na całym świecie było około 275 mln kobiet z chorobami układu krążenia. Główną przyczyną zgonów z tego powodu okazała się choroba niedokrwienna serca (47%), a następnie udar mózgu (36%).